Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı İnşaat Mı Yapar
GYO Nedir? Ne Değildir?
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO), faaliyetleri sermaye piyasası kanununca belirlenmiş alanlarda gayrimenkul projelerine veya bu projelerin haklarına yatırım yapan firmalardır. Bu firmaların faaliyet sınırları net olarak çizilmiştir ve kontrolleri Sermaye Piyasası Kurulunca (SPK) gerçekleştirilmektedir.
GYO’lar İnşaat Yapamazlar Ama Yaptırabilirler
GYO’ların doğrudan inşaat yapmaları yasal değildir ancak belirlenmiş projelere yatırım yaparak yüklenici müteahhitlik firmaları ile çalışarak inşaat yaptırabilirler. Ülkemizdeki büyük toplu konut projelerinin büyük bir kısmının finansmanı GYO firmalarının oluşturduğu fonlarla karşılanmaktadır. Sadece yatırım yaptıkları için oluşacak kar ile kazanç sağlarlar. İnşaat sürecindeki olumsuzluklarla, ilave masraflarla, araç, gereç ve ekipmanla ilgilenmedikleri için karlılıkları yüksektir.
Portföy Dışı Çalışamazlar
GYO’lar satış ve kiralama işlerinden büyük gelirler elde ederler. Bu gelirlerin kontrollü ve makul olması için geniş bir portföye sahip olmaları gerekir. SPK tarafından bu konuda herhangi bir sınırlama konulmamıştır ancak kendi portföylerine katmayacakları gayrimenkuller için proje geliştirme veya danışmanlık hizmeti vermeleri yasaktır.
Portföylerindeki Gayrimenkulleri Ticari Maksatla Kullanamazlar
GYO’ların gelirlerinin büyük kısmını da ticari mülklere yatırım yaparak elde ederler. Son günlerde sayısı hızla artan büyük AVM projelerinin en büyük finansörleri GYO firmalarıdır. İnşaat bittikten sonra, bu alışveriş merkezlerinde bulunan pek çok mekanın kira ve satış işleri ile meşgul olarak kar elde ederler. Ancak bu mekanları ticari maksatlar için kullanmaları yasaktır. Yani bir GYO, yatırımı sonucu elde ettiği dükkanı yalnızca kiralayabilir veya satabilir.
Kısa Vadeli Alış Satış Yapamazlar
Emlak sektöründe karlı yatırımlardan birisi de değeri artan bir muhitteki herhangi bir gayrimenkulü sürekli olarak alıp satmaktır. Emlak firmaları bu işlere yatırım yaparak güzel bir nakit akışı yakalayabilirler ancak GYO firmalarının bu faaliyetlerde bulunması yasaklanmıştır.
Pek Çok Sektörle İç İçe Çalışmak Zorundadırlar
GYO firmaları, yatırım yapmayı planladıkları inşaat işleri için gayrimenkul üreticisi konumunda olan müteahhitlik firmalarıyla çalışmak zorundadırlar. Yine bu firmalar, danışman firmalar ile de ortak çalışma yürütmek mecburiyetindedir. Danışman firmalar, projenin geliştirilmesinden, fizibilite işlerinden ve kontrol işlerinden sorumludur. GYO’lar işletmeciler ile de yakın temasta bulunurlar. Ticari gayrimenkullerinin değerlendirilerek kar elde edilmesi bu temaslarla mümkün olmaktadır.